معرفی کتاب :یادواره نظام سنتی ایلات کوگیلویه و بویراحمد

 

نگاهی گذرا به کتاب : یادواره نظام سنتی ایلات کوگیلویه و بویراحمد ؛ تالیف نورمحمدمجیدی کرایی

یکی از تالیفات زنده یاد نورمحمد مجیدی کرایی کتاب : یادواره نظام سنتی ایلات کوگیلویه و بویراحمد است .  این کتاب توسط انتشارات فرهنگ مانا (چاپ زیتون سبز) در سال 1393 به چاپ رسیده است .  نظر به نقش تاریخی نظام سنتی ایلی در استان کهگیلویه وبویراحمد ، نگاهی گذرا به این کتاب می پردازیم .

 این کتاب به معرفی و شناخت حوادث و رویدادهایی پرداخته ، که در دو مقطع تاریخی پیش و پس از اسلام  ،در استان رخداده است . در ظهور و پیدایش اقوام مهاجم تازی و ترکان غز ، سلجوقی ، مغولی و تیموری  ، مردم باستانی استان ، حوادث و تحولاتی را به خود دیده اند ؛ که در  این کتاب به آن پرداخته شده است . بررسی تحولات استان در حاکمیت شاهان صفوی ،حکومت های افغانان ،حکومت لرنژاد زندیه ،حکومت پهلوی اول و دوم ، بازخوانی نظام ایلات استان و ... از موضوعات این کتاب می باشد.

این کتاب مشتمل بر سی و  پنج بخش شامل: جغرافیای استان ،اقوام و سرزمین های باستانی ،مردم آمارد یا مرد، بازرنگان،اقوام پس از اسلام ،شبانکاران ،اعراب ،طوایف خواجه،قوم لر،طوایف سادات هاشمی رضاتوفیقی ،طوایف ترک نژاد استان ،اقوام تاتار(مغول) ، ایل نویی ،طوایف مشایخ ،طوایف رئیس ، ایل رئیس برایی ،ایل بویری ،ایل بویراحمد ، ایل بویراحمدگرمسیری ،ایل دشمن زیاری ،ایل چرام ، ایلات افشار کوگیلویه ، مشایخ عباسی کرایی ، ایل کرایی ،  ایل بهمئی ،‌ایل بهمئی علاءالدینی ، ایل پهونده ،ایل یوسفی ، ایلات لیراوی ، ایل طیبی ، ایل طیبی گرمسیر ، ساختاروبافت سیاسی و اجتماعی ایلات ،جامعه زنان ایلی ،سواد و آموزش ، حقوق اجتماعی زنان ایلی و ... می باشد.

این نوشتار را ، با شعری با گویش لری ،در مورد جنگ سال 1316 ایل علاء الدینی بهمئی با رضاشاه و ماجرای کشته شدن خداکرم خان از کلانتران آن ایل ، توسط ماموران نظامی رضاشاه - که بدون توجه به سوگندنامه وپیمان نامه منعقده او را از پشت سر هدف گلوله قراردادند – به پایان می برم . به زعم نگارنده "آنچه در این مقاله درخور اهمیت و نشان دادن است ، شجاعت مردان رزمی بهمئی است. " خوانندگان عزیز می توانند برای شرح کامل ماجرا به کتاب فوق مراجعه نمایند.

1- قسمل زره پوش خاطر جمم که   بردنم چل پله کون  پازنم که      2-سرره چل پله کون  کردن درازم      یاخدا وم برسون یوسف و کاظم   3-سرره چل پله کون شونم گره تش   یا خدا وم برسون سردار و جونبخش 4- سرره چل پله کون خردم یه تیری بارالله وم برسون چارخواجه میری 5- سرره چل پله کون تیرخه و شونم گو برس یوسف برس دردت وجونم    6- هرچه گشتم که و که کسی نکشتم   بردنم چل پله کون تیرزن و پشتم 7- همه تون ای دونسین سرهنگ منه ای کشت    یکی تون وم نگدین واگرد واپشت 8-حضرات بهمئی دیه خدافظ    وقسم منه کشتن سرگچ رومز

برگردان اشعار :

1-    قسم های سرهنگ زره مرا خاطر جمع کرد ،‌مرا بردند  در چهل پله کان ، از پا درآوردند .

2-    سرراه چهل پله کان ، خوابانیدند مرا ،‌خداوندا ! به من برسان یوسف و کاظم خان را .

3-     سرراه چهل پله کان ، شانه ام آتش گرفت . خداوندا ! سردار و جهانبخش ( از مردان جنگی )را به من برسان .

4-    سرراه چهل پله کان ،تیرخوردم ، خدایا ! به من چهار خواجه امیری برسان .

5-    سرراه چهل پله کان ، تیر به شانه ام خورد ، برادرم ! یوسف خان به فریادم برس ، فدایت شوم.

6-    هرچه کوه به کوه گشتم کسی مرا نکشت ، درراه چهل پله کان تیر به پشتم خورد.

7-    همه شما می دانستید سرهنگ مرا می کشد ! یکی از شماها نگفتید بازگردم از رفتن به اهواز.

8-    مردم بهمئی !  دیگر خداحافظ . به سوگند دروغ مرا درسر گچ رامهرمز کشتند.